Historia rodu Butlerów Literatura: "Historia Irlandii" Grzybowskiego
Śmierć Wallenteina" Janacka
"Historia piechoty polskiej" Wimmera
Ród Butlerów wywodzi się ze Wschodniego Munsteru w Irlandii. Henryk II angielski nadał ową ziemię swemu cześnikowi (Lordowi Butlerowi) w 1117 r. Nazywał się on Teobald Walter (1205/06) i był założycielem rodu Butlerów - utworzył ze Wschodniego Munsteru hrabstwo Ormond. Butlerowie byli jedną z najpotężniejszych rodzin irlandzkich: o najważniejszą godność w angielskiej części Irlandii, tytuł namiesnika Irlandii konkurowali z sąsiadującymi Fitzgeraldami. Najciekawsze postacie z dziejów Butlerów.
Edmund Butler - justycjarz - przegrał bitwę pod Skarries z wojskami Edwarda Bruce`a ; w 1316 r. przeszedł on na stronę Anglików, którzy uczestnicząc w wewnętrzym konflikcie Irlandii opanowali wyspę po 1316 r.
W połowie XV w. wybuchła wojna między Fitzgeraldami a Butlerami. W 1449 r. Zwaśnione rodu pojednały się: Tomasz VIII hr. Desmond i Jakub V hr. Ormond i Wiltshire trzymają do chrztu urodzonego w Dublinie księcia Clarence / syna ks. Yorku z bocznej linni panującego w Anglii rodu. Sukces był pozorny, gdyż Ormond w czasie toczącej się w Anglii wojnie Dwóch Róż popierał panujący ród Lancasterów, a Fitzgerald ród Yorków. W 1461 r. hr. Ormond zostaje Lordem - namiestnikiem Irlandii; po przegranej z Yorkami bitwie pod Towton wzięto go do niewoli i ścięto.
W r. 1462 VIII hr. Desmond wziął do niewoli Edmunda Butlera, syna Lorda Kilkenny (brata Jakuba) i zażądał jako okupu wydania dokumentów rodowych Butlerów (co też się stało). Król Henryk VIII wiedząc potęgę gałęzi Fitzgeraldów z Desmond, w roku 1494 pozbawił ich urzędów. Butlerowie wrócili do łask (Henryk VIII) pochodził z rodu Lancasterów, choć po kądzieli.
W początku XVI-go wieku z powrotem dochodzą do głosu Fitzgeraldowie. Tym razem gałąź z Kildare: Lordem - namiestnikiem zostaje Gerald Wielki, VIII hr. Kildare, a potem jego syn, IX hr Gerald Młodszy. W wyniku oknutego przez Butlerów spisku dworskiego, IX hr. Kildare zostaje odwołany. Lordem - Namiestnikiem zostaje na krótko Piers Butler, VIII hr Ormond. Następnie urząd ten pełnią: Fitzgerald z Desmond. Potem VIII hr Ormond i znów Fitzgerald, IX hr Kildare. Tym razem Butlerowie organizują udany spisek za "antyangielskie odchylanie" Gerald Młodszy zostaje ścięty. Następuje nie zywkła kariera Butlerów.
W czasach Elżbiety I-ej Lordem - Namiestnikiem był jej faworyt, Tomasz I hr. Ormond zwany "the black earl" "czarnym hrabią" 1532-1614. Gdy w 1595 r. wybucha w Irlandii powstanie przeciw Anglii - "czarny hrabia" jako jedyny z Butlerów opowiedział się za Anglią. Dwie młodsze linie Butlerów poszły do powstania: gdy upadło ono w r. 1607 - 99 hrabiów udało się na emigrację do Niderlandów, był wśród nich również Jakub Butler hr. Kilkenny. Odnajdziemy go następnie w armii irlandzkiej posłanej Karolowi IX szwedzkiemu do walki z Zygmuntem III Wazą, królem Polski. Butler jako katolik, przy pierwszej okazji przechodzi na stronę polską.
Jakub Butler, już jako pułkownik polskich wojsk koronnych, podlegając hetmanowi Żółkiewskiemu, odparł we wrześniu 1617 r. pod Buszą najazd Tatarów. W 1630 r. z oddziałem 600 dragonów wyprawił się na Śląsk do Wallensteina - wodza Ligi Katolickiej w wojnie trzydziestoletniej - oddając zarazem pułk swemu bratankowi Walterowi.
Walter Butler Kilkenny był najsłynniejszym z rodu jako pułkownik cesarski zdradził Wallensteina (mors chebski 24.II.1634 r.) Obdarowany przez cesarza bajecznym majątkiem, z części utworzył fundusz do walki z herezją w Irlandii, resztę - 200 tyś. dukatów podarował bratu Williamowi. Zmarł w 1634 r.
Piechota Jakuba Butlera liczyła w 1632 r. 6 rot, z których jedna wsławiła się w bitwie pod Smoleńskiem (IX. 1633 r.). W 1634 r. pułk Butlera stał się gwardią przyboczną króla. Jakub Butler poległ w 1652 r. w bitwire pod Batohem.
W bitwie tej zdobył także sławę założyciel polskiej gałęzi rodu Butlerów - Wilhelm (William) Butler, brat Waltera Butlera, dziedziczący po bracie tytuł hrabiego cesarstwa. Wyprowadził on bez szwanku pułk z pola bitwy, a następnie w r. 1655 w randze generała - majora, dowodził obroną Lwowa przed Szwedami 28-30.VIII.1656 r walczył na szańcach Warszawy, a następnie oblegał i zdobył Toruń. Ostatnią kampanią Wilhelma była wojna z Turcją (1672-76), w czsie, której walczył pod Chocimiem pod wodzą hetmana Sobieskiego.
Jest wiele dokumnetów opisujących historię rodziny Butlerów i rodzin spokrewnionych, można je pobrać w formacie PDF lista poniżej.
1. Herbarz Jan Ciechanowicz - Historia Butlerów.
2. Statut, Historia Rodziny Butlerów wg. D.U. Darec.
3. Historia Rodziny Butlerów wg. Herbarz Polski. Rodzina. Tom 1L 13
4. Herbarz Polski - Kasper Niesiecki.
5. Wycinek z Polskigo Słownika Biograficznego.
6. O Butlerach w rodach rycerskich.
7. Monografie Historyczno-Geanalogiczne.
8. Herbasz Polski A.Boniecki - Wiadomosci Historyczno-Genealogiczne o Rodach Szlacheckich CzęŚć I, Tom II
9. Herbarz Rodzin Tatarskich w Poslce, S. Dziadulewicz
10. Herbarz Rodzin Tatarskich Wielkiego Ksiestwa Litewskiego, S. Dumin
11. Historyczne Pamiatki Dawnej Polski Tom I, T. Swiecicki
12. Rody Rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego Tom II, J.Ciechanowicz
13. ródła Dziejowe, Tom XXIV, CzęŚć I, Polska XVI Wieku, Tom III Inflanty, J. Jakubowski i J. Kordzikowski
"Historia piechoty polskiej" Wimmera
Ród Butlerów wywodzi się ze Wschodniego Munsteru w Irlandii. Henryk II angielski nadał ową ziemię swemu cześnikowi (Lordowi Butlerowi) w 1117 r. Nazywał się on Teobald Walter (1205/06) i był założycielem rodu Butlerów - utworzył ze Wschodniego Munsteru hrabstwo Ormond. Butlerowie byli jedną z najpotężniejszych rodzin irlandzkich: o najważniejszą godność w angielskiej części Irlandii, tytuł namiesnika Irlandii konkurowali z sąsiadującymi Fitzgeraldami. Najciekawsze postacie z dziejów Butlerów.
Edmund Butler - justycjarz - przegrał bitwę pod Skarries z wojskami Edwarda Bruce`a ; w 1316 r. przeszedł on na stronę Anglików, którzy uczestnicząc w wewnętrzym konflikcie Irlandii opanowali wyspę po 1316 r.
W połowie XV w. wybuchła wojna między Fitzgeraldami a Butlerami. W 1449 r. Zwaśnione rodu pojednały się: Tomasz VIII hr. Desmond i Jakub V hr. Ormond i Wiltshire trzymają do chrztu urodzonego w Dublinie księcia Clarence / syna ks. Yorku z bocznej linni panującego w Anglii rodu. Sukces był pozorny, gdyż Ormond w czasie toczącej się w Anglii wojnie Dwóch Róż popierał panujący ród Lancasterów, a Fitzgerald ród Yorków. W 1461 r. hr. Ormond zostaje Lordem - namiestnikiem Irlandii; po przegranej z Yorkami bitwie pod Towton wzięto go do niewoli i ścięto.
W r. 1462 VIII hr. Desmond wziął do niewoli Edmunda Butlera, syna Lorda Kilkenny (brata Jakuba) i zażądał jako okupu wydania dokumentów rodowych Butlerów (co też się stało). Król Henryk VIII wiedząc potęgę gałęzi Fitzgeraldów z Desmond, w roku 1494 pozbawił ich urzędów. Butlerowie wrócili do łask (Henryk VIII) pochodził z rodu Lancasterów, choć po kądzieli.
W początku XVI-go wieku z powrotem dochodzą do głosu Fitzgeraldowie. Tym razem gałąź z Kildare: Lordem - namiestnikiem zostaje Gerald Wielki, VIII hr. Kildare, a potem jego syn, IX hr Gerald Młodszy. W wyniku oknutego przez Butlerów spisku dworskiego, IX hr. Kildare zostaje odwołany. Lordem - Namiestnikiem zostaje na krótko Piers Butler, VIII hr Ormond. Następnie urząd ten pełnią: Fitzgerald z Desmond. Potem VIII hr Ormond i znów Fitzgerald, IX hr Kildare. Tym razem Butlerowie organizują udany spisek za "antyangielskie odchylanie" Gerald Młodszy zostaje ścięty. Następuje nie zywkła kariera Butlerów.
W czasach Elżbiety I-ej Lordem - Namiestnikiem był jej faworyt, Tomasz I hr. Ormond zwany "the black earl" "czarnym hrabią" 1532-1614. Gdy w 1595 r. wybucha w Irlandii powstanie przeciw Anglii - "czarny hrabia" jako jedyny z Butlerów opowiedział się za Anglią. Dwie młodsze linie Butlerów poszły do powstania: gdy upadło ono w r. 1607 - 99 hrabiów udało się na emigrację do Niderlandów, był wśród nich również Jakub Butler hr. Kilkenny. Odnajdziemy go następnie w armii irlandzkiej posłanej Karolowi IX szwedzkiemu do walki z Zygmuntem III Wazą, królem Polski. Butler jako katolik, przy pierwszej okazji przechodzi na stronę polską.
Jakub Butler, już jako pułkownik polskich wojsk koronnych, podlegając hetmanowi Żółkiewskiemu, odparł we wrześniu 1617 r. pod Buszą najazd Tatarów. W 1630 r. z oddziałem 600 dragonów wyprawił się na Śląsk do Wallensteina - wodza Ligi Katolickiej w wojnie trzydziestoletniej - oddając zarazem pułk swemu bratankowi Walterowi.
Walter Butler Kilkenny był najsłynniejszym z rodu jako pułkownik cesarski zdradził Wallensteina (mors chebski 24.II.1634 r.) Obdarowany przez cesarza bajecznym majątkiem, z części utworzył fundusz do walki z herezją w Irlandii, resztę - 200 tyś. dukatów podarował bratu Williamowi. Zmarł w 1634 r.
Piechota Jakuba Butlera liczyła w 1632 r. 6 rot, z których jedna wsławiła się w bitwie pod Smoleńskiem (IX. 1633 r.). W 1634 r. pułk Butlera stał się gwardią przyboczną króla. Jakub Butler poległ w 1652 r. w bitwire pod Batohem.
W bitwie tej zdobył także sławę założyciel polskiej gałęzi rodu Butlerów - Wilhelm (William) Butler, brat Waltera Butlera, dziedziczący po bracie tytuł hrabiego cesarstwa. Wyprowadził on bez szwanku pułk z pola bitwy, a następnie w r. 1655 w randze generała - majora, dowodził obroną Lwowa przed Szwedami 28-30.VIII.1656 r walczył na szańcach Warszawy, a następnie oblegał i zdobył Toruń. Ostatnią kampanią Wilhelma była wojna z Turcją (1672-76), w czsie, której walczył pod Chocimiem pod wodzą hetmana Sobieskiego.
Jest wiele dokumnetów opisujących historię rodziny Butlerów i rodzin spokrewnionych, można je pobrać w formacie PDF lista poniżej.
1. Herbarz Jan Ciechanowicz - Historia Butlerów.
2. Statut, Historia Rodziny Butlerów wg. D.U. Darec.
3. Historia Rodziny Butlerów wg. Herbarz Polski. Rodzina. Tom 1L 13
4. Herbarz Polski - Kasper Niesiecki.
5. Wycinek z Polskigo Słownika Biograficznego.
6. O Butlerach w rodach rycerskich.
7. Monografie Historyczno-Geanalogiczne.
8. Herbasz Polski A.Boniecki - Wiadomosci Historyczno-Genealogiczne o Rodach Szlacheckich CzęŚć I, Tom II
9. Herbarz Rodzin Tatarskich w Poslce, S. Dziadulewicz
10. Herbarz Rodzin Tatarskich Wielkiego Ksiestwa Litewskiego, S. Dumin
11. Historyczne Pamiatki Dawnej Polski Tom I, T. Swiecicki
12. Rody Rycerskie Wielkiego Księstwa Litewskiego Tom II, J.Ciechanowicz
13. ródła Dziejowe, Tom XXIV, CzęŚć I, Polska XVI Wieku, Tom III Inflanty, J. Jakubowski i J. Kordzikowski