Majatków Butlerów w Polsce

Gmina Frampol

W swietle najnowszych badan powstanie Frampola należy sytuować na znaną już wcześniej ale ignorowaną datę 1717 r., kiedy właścicielem dóbr radziecinskich zostal hrabia Marek Antoni Butler.
Frampol zarys historii

Korczew

Feliks Kuczynski (1750-1814): syn Leona, wlasciciel Korczewa i Oserdowa. Miecznik podlaski od 1794 r., ostatni czesnik podlaski. Mimo, ze w 1792 r. przystapil do targowicy, po wybuchu powstania kosciuszkowskiego stal sie uczestnikiem insurekcji i zgromadzil pod swoimi rozkazami ok. 7000 powstanców. Zostal mianowany pelnomocnikiem Rady Najwyzszej Narodowej ziemi drohickiej. Pierwsza jego zona byla Alojza z Jablonowskich, druga Józefa Butler, z która mial troje dzieci: Aleksandra, Felicjanne Konstancje (1805-1815) i Józefe (1807-1877) - zamezna z Franciszkiem Katerla.

"...Syn jego, pan cześnik (Feliks Kuczyński), już w niezbyt młodym wieku ożenił się z panną Butler, córką starosty preńskiego Józefa Butler - drugą żoną Feliksa Kuczyńskiego - pochodziła z rodziny irlandzkich imigrantów. Aleksander Kuczyński (urodzony w 1803 r.) syn Feliksa i Józefy z Butlerów. Skupił w swoich rękach ogromny majątek po ojcu i bezdzietnych wujach Butlerach. Oficer w czasie Powstania Listopadowego, członek sztabu generała Chłopickiego, organizator gwardii ruchomej w województwie podlaskim.

Miedźna

Miedźna (kiedyś Międzyleśie) to miejscowość położona na Podlasiu, w odległości 12 km na północny wschód od Węgrowa. Przez osadę przepływa rzeka Miedźanka - dopływ Liwca.
Miedźna była miastem prywatnym. W XVII i I połowie XVIII wieku należała do Butlerów. Kiedy z miejscowości usunięto kalwinów, okazało się, że miejscowy kościół jest zdewastowany. Budowy nowej świątyni podjeła się dziedziczka Konstancja z Wodyńskich Butlerowa - żona Gotarda Wilhelma Butlera. Świątynia została oddana do użytku w 1670 roku. Do tego kościoła w 1727 r. został wniesiony cudowny obraz Matki Bożej. W miejscowości pod koniec XVI lub w I połowie w. XVII wzniesiono zameczek, który istniał jeszcze w 1794 r. Był on przez wiele lat dewastowany i ostatecznie rozebrano go w połowie XIX w. Do naszych czasów zachowały się jedynie niewielkie jego fragmenty. Ze związku z wcześniej wspomniana kasztelanka Gotard Butler doczekał się pieciorga dzieci: Teodora, Marka, Jana, Aleksandra i Katarzyny.
Aleksander jako jedyny z potomków Gotarda doczekał się syna Marka Antoniego. Hrabia wraz z małżonką ufundował altarię różancową i przyczynił się do powstania Bractwa Różańcowego w Miedźnie. Marek Butler miał trzech synów: Łukasza Aleksandra, Józefa i Michała. Ten ostatni w 1765 r. odnowił całe wnętrze kościoła oraz ołtarz. Wtedy też wykonano drugą rokokową ramę istniejącą do dziś. Dziedzic Miedźny ustanowił również fundusz na dwóch kościelnych trębaczy. Po śmierci dobrodzieja zrezygnowano z w/w funkcji, a pożar w 1802 r. strawił świątynię. Michał Butler dwukrotnie wchodził w związki małżeńskie. Synów urodziła mu dopiero Marianna Markowska. Antoni i Jan wraz z siostrą Józefą odziedziczyli Miedźne. Spadkobiercy sfinansowali budowę tymczasowego kościoła (1803 r.), świątynia służyła wiernym przez kolejne 90 lat. Po śmierci Jana (1833 r.) i Antoniego (1852 r.) - na nich wygasła podlaska gałąź Butlerów - pochowanych w grobie rodzinnym przy miejscowym kościele - majątek przejęła ich siostra Józefa z Butlerów Kuczyńska. Ponieważ miała ona kłopoty finansowe, oddala Miedźne pod zastaw marszałkowi Aleksandrowi Kuczyńskiemu.

Materiał zamieszczony dzięki uprzejmości Pani Marzeny Orzeł.

Źródła:
1. Ks. Eugeniusz Borowski, Sanktuarium Matki Bożej w Miedźnej, Drohiczyn 1996 r.
2. Dariusz Kosieradzki, Hrabiowie na Międzylesiu i Miedźnej, Życie Sokołowa 7 V 2004 r.

Ostrowy i Wolodrza

Otto Butler podpułkonik wojsk koronnych kapitan artylerii w oblężeniu zbarazkiem 1649 r. wiele przyczynił się do obrony przeciwko Kozakom, następnie walczył przeciwko Szwedom w Moskwie, w nagrodę zasług wojennych dostał królewszczyzny Ostrowy i Wolodrza na Kujawach, które w 1668 r. ustąpił bratu Ernestowi, ożenionemu z Jadwigą Żychlińska.

Radziencin

Po śmierci ostatniego przedstawiciela rodu Gorajskich nastąpił podział dóbr. W 1665 r. klucz radziecinski otrzymała Bogumiła Barbara z Gorajskich Potocka. Jej drugim mężem został pułkownik Jan Butler, kasztelan podlaski, dowódca Regimentu rajtarskiego Hieronima Augustyna Lubomirskiego.
Po śmierci Bogumiły Butlerowej rozgorzał spór majątkowy między roszczącymi sobie prawa do włości radziecińskiej braćmi Suchodolskimi a bratankiem Jana - Markiem Butlerem. Ostatecznie wygrał ten drugi i w 1717 r. objał dobra w posiadanie. W 1718 r. za staraniem Marka Butlera, erygowano parafię. W 1773 r. miał miejsce kolejny podział majątkowy. Radziencin, wraz z okolicznymi wsiami, przejał Kazimierz Opaliński, maż Anny Butlerowej, chorąży mielnicki.
palac

Gmina Sarnaki
W połowie wieku XVII Sarnaki przechodzą w ręce rodziny Butlerów, którzy wywodzili się z Anglii i przez Kurlandie w 1627 r. dotarli się do Polski. Na ziemi mielnickiej pojawili się znaczniej później, kiedy to jeden z nich - Marek Butler otrzymał tytuł hrabiowski. Dziedzic ten, pełen godności i zaszczytów hrabia, dbał o Sarnaki szczególnie po zniszczeniu przez bandy kozackie i po epidemii morowej zarazy, która zdziesiątkowała miejscową ludność. Podźwignał on majątek z upadku, a jego potomkowie również byli dobrymi gospodarzami Sarnak. Ich to staraniem miejscowość ta uzyskała w 1754 roku prawa miejskie. Szczególnie zasłużył się w tym względzie hrabia Aleksander Butler - starosta mielnicki i poseł konwokacyjny po Auguscie III. Po śmierci Aleksandra Butlera Sarnaki jako wiano jego córki Rozalii przechodzą we władanie rodziny Ossolińskich, do której należał maż Rozalii - Antoni Hrabia Ossoliński, ich syn Stanisław Ossoliński odziedziczył już nie tylko Sarnaki, ale i cały tak zwany Klucz Klimczycki, do którego oprócz Sarnak i Klimczyc należało jeszcze kilkanaście wsi zarobnych i folwarcznych.

Sarnaki

Dziesiuszki
Powiat wilkomirski, parafia kurlewska Dobra Tadeusza Butlera, przy szosie Petersburg - Warszawa, położona z pałacykiem i pięknym ogrodem.

Gudziszki

Wieś powiat oszmiański. Należała w 1695 r. do Butlerów.

Iglówka

Wieś powiat maryam-polski gm. jaworowo, odleglość 20 wiorst od Mariampola, liczy 30 domostw. Zaczął tu erygować hr. Michal Butler. Starosta preski 1781 r.

Jociszki

Dwór i wieś w powiecie wilkomirskim, dostały się podkomorzemu Butlerowi, po którym wział w spadku syn jego Tadeusz. Obecnie nabył z licytacyji Szulików.

Juchowno

Folwark prywatny nad rzeką Miadziolica. Powiat wilejski. Dziedzictwo Kazimierza Butlera.

Kozaczyzna

Powiat nowoaleksandrowski okr. Solecki. W XVIII wieku dziedzictwo Butlerów.

Mielnik

Nad Bugiem powiat bielski. W 1771 r. posiadał je Aleksander Butler.

Ptasztoka

Dwór, powiat wilkomirski. Własność Butlerów.

Podgaje

Wieś w powiecie dzisieński gm. Głębokie. Własność Butlerów.

Preny

Jan Kazimierz prosił swego brata Władysława IV, by zezwolil na rozdanie dóbr stanowiacych jego uposażenie, między zasłużonych dworzan. Wtedy starostwo otrzymał Gotard Wilhelm Butler, towarzysz podróży i niewoli królewskiej we Francji 1638-1640 r.

Rabszany

Dobra w powiat wilkomirskim. Własność Butlerów.

Radziecin

Powiat zamojski, leży nad rzeką Łabą. Własność Butlerów 1758 r.

Strugi

Wieś, powiat oszmiański. Własność Butlerów.

Ukła

Wieś, trzy folwarki nad jeziorem Ukłe. Powiat dziesieński, do 1692 r. wlasność Butlerów.

Welpin

Dobra rycerskie nad jeziorem Bysławskim, powiat tucholski. Ludwik Koenig nadaje Konradowi Butlerowi i jego spadkobiercom.


Powyższe informacje znajdują się w "Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego i Innych Krajów Słowiańskich".